Share/Bookmark

१० फेब्रु, २०१३

कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी - दरमहा कमाई !!



याआधीच्या पोस्टमध्ये ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ची ओळख करून घेतली होती. त्याविषयीच उदाहरणासह अधिक  सविस्तर माहिती घेवूया. (या उदाहरणात ब्रोकरेज,टॅक्सेस इ. चा विचार केलेला नाही)
समजा मी आणि माझ्या मित्राने प्रत्येकी रिलायन्स इंडस्ट्रीजचे २५० शेअर्स एकाच वेळेस खरेदी केले. (रिलायन्सची लॉट साईझ २५० असल्याने हिशेबास सोपे पडावे म्हणून हा आकडा निवडला.) ते लॉन्ग टर्मसाठी होल्ड करायचे असे आम्ही ठरवलेले असल्याने आणि सध्याचा भाव सुमारे ८६०रु. असल्याने आमची प्रत्येकी २,१५,०००रु. इतकी रक्कम यामध्ये गुंतलेली आहे. त्यावर पोस्ट वा बॅंकेत मिळू शकणारे व्याज मला मिळत नसल्याने मी ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ प्रमाणे काही रक्कम दरमहा मला मिळावी म्हणून महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात ९०० स्ट्राईक प्राईजचा OTM कॉल ऑप्शन ७रु.या किंमतीस मी विकला. प्रिमिअमची रक्कम म्हणून मला २५०*७=१७५०रु.लगेचच मिळाले. माझ्या मित्राने मात्र तसे काही न करता फक्त रिलायन्सचे शेअर्स होल्ड करायचे ठरवले.
यानंतर सदर महिन्यात पुढील तीन शक्यता आहेत.
१) रिलायन्सचा भाव थोडासा वाढेल मात्र एक्सपायरीच्या दिवशी तो ९०० रु.पेक्षा खाली राहील.
२) रिलायन्सचा भाव एक्सपायरीच्या दिवशी ९०० पेक्षा जास्त राहील.
३) रिलायन्सचा भाव खरेदी किंमतीच्याही खाली म्हणजे ८६० च्याही खाली घसरेल.
आता पहिल्या शक्यतेनुसार समजा रिलायन्सचा भाव एक्सपायरीच्या दिवशी ८७० एवढा असेल तर माझा शेअरच्या किंमतीतील फायदा २५०*१०=२५०० रु. आणि कॉल विक्री करून मिळवलेला प्रिमिअम १७५० रु. असा एकूण ४२५०रु. एवढा असेल. त्याच वेळेस माझ्या मित्राचा फायदा २५००रु. एवढाच असेल.
  दुस-या शक्यतेनुसार रिलायन्सचा भाव एक्सपायरीच्या दिवशी ९२०रु. एवढा असेल तर अर्थातच मी विकलेल्या कॉल ऑप्शनच्या खरेदीदाराकडून हा ऑप्शन एक्सरसाईझ केला जाईल. (लक्षांत घ्या- मी ९०० चा कॉल ऑप्शन विकला होता म्हणजेच रिलायन्सचे शेअर ९००रु. एवढ्या किंमतीत ‘खरेदी करण्याचा हक्क’ मी दुस-याला विकला होता. रिलायन्सचा भाव ९२० झाला असल्याने हा ऑप्शन खरेदी करणारा साहजिकच हा हक्क बजावणार !) अशा वेळेस मला माझे रिलायन्सचे २५० शेअर्स ९०० रु. एवढ्या किंमतीतच विकावे लागतील. म्हणजे निव्वळ शेअर्समधील फायदा हा मर्यादीत असेल. (किंवा असे करायचे नसल्यास सदर ९०० चा कॉल हा एक्सरसाईझ होण्यापूर्वी पडेल त्या किंमतीस मला परत खरेदी करावा लागेल. माझ्या विकलेल्या कॉल ऑप्शनची किंमत एव्हाना २० रु. (एक्सपायरीच्या वेळेची इंट्रींसिक वॅल्यु) झालेली असल्याने सदर कॉल ऑप्शन मला २५०*२०=५०००रु. एवढी किंमत देवून घ्यावा लागेल.) दोन्ही पर्यायांतील फायदा-तोटा असा-
९००चा कॉल ऑप्शन एक्सरसाईझ झाला तर रिलायन्सचे शेअर ९००रु.ला विकल्याने मला रिलायन्सच्या किंमतीतील वाढीचे २५०*४०=१०,००० आणि कॉल ऑप्शन विक्रीच्या प्रिमिअमचे १७५० मिळून एकूण ११७५० रु. फायदा होईल. समजा मी शेअर्स न विकता कॉल ऑप्शनची २०रु. दराने खरेदी केली तर मला शेअरमधील भाववाढीचा पूर्ण फायदा मिळेल, मात्र ऑप्शनच्या प्रिमिअममध्ये ५०००-१७५०=३२५०रु. एवढा तोटा होईल. तेव्हा शेअरमधील वाढीमुळे झालेला फायदा (२५०*६०=१५०००) असून त्यामधून प्रिमिअम मधील तोटा ३२५० वजा जाता मला ११७५० रु. एवढाच निव्वळ फायदा होईल. म्हणजे दोन्ही प्रकारे हिशेब एकच होईल. याचवेळी माझ्या मित्राला मात्र शेअरच्या भाववाढीचा पूर्ण फायदा घेता येईल, म्हणजेच त्याचा फायदा हा २५०*६०=१५०००रु. एवढा असेल.
आता तिसरी शक्यता बघुया. समजा रिलायन्सच्या भावात घट होवून एक्सपायरीच्या दिवशी जर हा भाव ८४० रु. एवढा असेल तर मला शेअरच्या किंमतीतील तोटा ५००० रु. होईल, मात्र आधी मिळवलेल्या प्रिमिअमची रक्कम १७५० वजा जाता निव्वळ तोटा हा ३२५० रु. चा असेल. जर एक्सपायरीच्या दिवशी रिलायन्सचा भाव ८००रु. एवढा घसरला असेल तर मात्र मला २५०*६०=१५००० तोटा व मिळवलेला प्रिमिअम वजा जाता १३२५०रु. एवढा निव्वळ तोटा होईल. या व्यवहारातील ब्रेकइव्हन पॉइन्ट ( शेअर खरेदीची किंमत - ऑप्शनची किंमत ) हा ८५३ येथे असेल म्हणजेच रिलायन्सचा भाव ८५३ च्या खाली गेला तरच माझा तोटा होईल.(यात ब्रोकरेज इ. चा विचार केलेला नाही)
 याच वेळी माझ्या मित्राला मात्र शेअरच्या किंमतीतील पूर्ण तोटा सोसावा लागेल. म्हणजेच त्याच्या बाबतीत खरेदी किंमत हीच ब्रेकइव्हन पॉइन्ट असेल.
वरील उदाहरणावरून हे नक्की झाले कि-
१) वरील तीन पैकी दोन शक्यतांमध्ये, शेअरमधील खरेदीसह कॉल ऑप्शन विकणारा म्हणजेच ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ वापरणारा हा निव्वळ शेअर होल्ड करणा-यापेक्षा फायद्यात असतो. फक्त शेअरचा भाव स्ट्राईक प्राईजपेक्षाही वाढला असेल तर त्या शक्यतेतच फक्त, निव्वळ शेअर होल्ड करणा-यास अधिक फायदा होतो. योग्य स्ट्राईक प्राईजची निवड केल्यास अशी शक्यता कमीच असते.
२) सदर स्ट्रॅटेजीनुसार OTM कॉल ऑप्शनची विक्री करून दरमहा प्रिमिअम कमवता येत असल्याने शेअर्स अधिक काळ होल्ड करण्याची क्षमता वाढते. या व्यतिरिक्त वेळोवेळी कंपनीकडून देण्यात येणारा डिव्हीडंड आणि बोनस/स्प्लिट इ.ही पदरात पाडून घेता येतात.
३) कव्हर्ड कॉल स्ट्रेटेजी ही शेअरच्या भावातील वाढीमुळे होवू शकणारा फायदा मर्यादीत ठेवते, मात्र नियमीत मिळणा-या प्रिमिअममुळे होणा-या एकूण फायद्याची शक्यता वाढलेली असते.
४) या स्ट्रॅटेजीमुळे, शेअरच्या भावातील घसरणीमुळे होणारा तोटा हा (ब्रेक इव्हन पॉइन्टपर्यंत तरी) टाळता येतो. त्याहीपेक्षा खाली भाव घसरू लागल्यास आणि तो कितीही घसरू शकत असल्याने होणारा तोटा थिअरॉटिकली अमर्यादीत असला तरी योग्य तो स्टॉपलॉस लावून शेअर्स विकण्याचा पर्याय कधीही खुला असतोच. जर ब्रेक इव्हन पॉइन्टवरच स्टॉपलॉस लावला तर तोटा पूर्णपणे टाळता येतो.( मात्र असे स्टॉपलॉसद्वारे शेअर्स विकल्यावर मुळ ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ अस्तित्वातच रहात नसून फक्त ‘कॉल विक्री’ची ( Naked Call Writing) पोझिशन रहाते. अशा प्रकारे स्टॉपलॉस लावून शेअर काढून टाकल्यावर शेअरची किंमत पुन्हा वाढून स्ट्राईक प्राईजपेक्षा जास्त होण्याची शक्यता अगदीच कमी असली तरी तीही नाकारता येत नाही. मात्र त्यावरील उपाय आणि हा सर्व भाग ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’त येत नसल्याने त्याबद्दल नंतर पाहूया.)
५) आपल्या पोर्टफोलिओ मध्ये F&O गटांतील मुख्य शेअर्स असल्यास या सर्व शेअरचे बाबतीत असे OTM कॉल ऑप्शन दरमहा विकून फायदा कमवता येईल, मात्र प्रत्येक शेअर्सच्या ऑप्शनचे व्यवहार पूरेसे लिक्वीड आहेत याची खात्री करून घ्यावी. प्रमुख कंपन्यांचे बाबतीत तरी हे व्यवहार पूरेसे होत असतात. तसेच प्रत्येक शेअरची लॉट साईझ निराळी असून त्याप्रमाणात आपले होल्डींग असणे गरजेचे आहे.
 कंपनीचे रिजल्ट अथवा बोनस/स्प्लिट सारखी विशेष व मोठी बातमी नसल्यास त्या त्या महिन्यात अशी कॉल विक्री करण्यात काहीच हरकत नसते. कंपनीबाबत अगदी चांगली बातमी असेल आणि शेअरच्या भावात वाढ होण्याची खात्री वाटत असेल तर त्या महिन्यापूरते असे OTM कॉल विकणे टाळता येईल. इतर महिन्यात मात्र ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ सर्रास वापरण्यास हरकत नाही. एखाद्या कंपनीचा डिव्हीडंड डिक्लेअर झाला असल्यास त्या मोहामुळे एक्सपायरीच्या दिवशीच शेअरची किंमत ही स्ट्राईक प्राईजच्या खाली असतानाही अगदी क्वचित कॉल ऑप्शन एक्सरसाईझ होण्याची शक्यता असते, मात्र याबाबतीत आपल्या ब्रोकरकडे त्याबाबतच्या नक्की प्रोसीजरची विचारणा करावी.
 ऑप्शन सेलींगसाठी लागणारा मार्जिन जास्त असतो, मात्र शेअर होल्ड करून त्याचे कॉल विकल्यास तो थोडा कमी होण्याचीही शकयता असते. कव्हर्ड कॉल हे मुळातच कमी धोक्याचे असल्याने आपल्या ब्रोकरकडे मार्जिन कमी आकारण्याविषयी विचारणा करावी.
अशा प्रकारे शेअरबाजारात निव्वळ शेअर्स मध्ये गुंतवणूक करून फायद्याची वाट बघत बसून रहाण्यापेक्षा ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ वापरून नियमीत फायदा मिळवता येतो. तेव्हा जास्तीतजास्त वाचकांनी या सहज आणि  समजण्यास सोप्या असलेल्या ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’चा योग्य तो फायदा करून घ्यावा आणि बदल्यात या ब्लॉगला एखादा तरी LIKE द्यावा हीच अपेक्षा !  

3 comments:

  • प्रमोद रावते says:
    ११ फेब्रुवारी, २०१३

    २,१५,०००रु. इतकी रक्कम यामध्ये गुंतलेली आहे. त्यावर पोस्ट वा बॅंकेत मिळू शकणारे व्याज मला मिळत नसल्याने मी ‘कव्हर्ड कॉल स्ट्रॅटेजी’ प्रमाणे काही रक्कम दरमहा मला मिळावी म्हणून महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात ९०० स्ट्राईक प्राईजचा OTM कॉल ऑप्शन ७रु.या किंमतीस मी विकला. प्रिमिअमची रक्कम म्हणून मला २५०*७=१७५०रु.लगेचच मिळाले. //////////////////////////////OTM कॉल म्हणजे काय ह्यात ऑप्शन ७ रुपयात विकला म्हणजे काय,हे कळले तर कृपा होईल.

  • sandip says:
    १२ फेब्रुवारी, २०१३

    Dear प्रमोदजी,
    या ब्लॉगवर गेल्या काही पोस्ट्स मधून ऑप्शन्स या विषयाची सविस्तर मी माहिती देत आहे. ऑप्शन्स विषयीच्या पहिल्या भागापासून कृपया वाचल्यास सगळे नीट कळेल. प्रतिक्रियेबद्दल आभार.

  • ajeet patil says:
    ०६ मार्च, २०१५

    Khup chan lekh aahe aple ... khup madat hote !!!!