स्टॉपलॉस लावणे आवडत नाही ? स्टॉप ऍन्ड रिवर्स (SAR) ट्रेडींग -

मित्रांनो,
मराठीमध्ये एक म्हण आहे- ' सरशी तिकडे पारशी ! '
समाजात अशा प्रवृत्तीला  नैतिक समजले जात नाही. ही एक प्रकारची लबाडी मानली जाते.  राजकारणातही सतत पक्ष बदलणारा नेता -' आयाराम गयाराम ' -हा टीकेचे लक्ष्य होत असतो.
सामान्यतः आपण मराठी लोक अशा प्रकारच्या बदलत्या भूमिकेला पसंत करत नाही. मात्र -
शेअरबाजारात अशा प्रकारच्या मनोवृत्तीचीच गरज असते असे म्हटले तरी वावगे ठरणार नाही. बाजार हा सतत आपला मूड बदलत असतो आणि त्याच्यावर आपले काहीही नियंत्रण नाही , हे एकदा उमजले कि  बाजाराप्रमाणे आपलीही दिशा बदलत रहाणे हा ट्रेडर्ससाठी आवश्यक  असा ' गुण ' कसा ठरतो हे लक्षांत येईल.
      पण थांबा -बाजारावर आपले नियंत्रण नाही हे जरी खरे असले तरी आपल्या संभाव्य तोट्यावर आपण  नियंत्रण मिळवू शकतो. आणि असे नियंत्रण करणे जमले कि फायदा होइपर्यंत बाजारात टिकाव धरणे शक्य होते. आणि मग मात्र 'सरशी तिकडे पारशी ' या म्हणीप्रमाणे वागून बाजारात फायदा मिळवणे शक्य होते ते 'स्टॉप ऍन्ड रिवर्स (SAR) ट्रेडींग सिस्टीम च्या मदतीने. कसे तेच आता बघुया -
'  स्टोप ऍन्ड रिवर्स ट्रेडींग ' ( SAR) हे मुख्यत्वे शोर्टटर्म ट्रेडींगसाठी वापरले जाते, मात्र इन्ट्राडे ट्रेडींगसाठीही त्याचा उपयोग होवू शकतो. येथे ' स्टॉप ' म्हणजे स्टॉपलॉस असून जेथे स्टॉपलॉस लागतो तेथे उलट पोझिशन घ्यायची (लॉन्ग वा शॉर्ट) असा याचा सोपा अर्थ आहे.
उदा. निफ्टी डे-ट्रेड करताना  आपल्याला वाटले कि बाजार उत्तम असून त्याप्रमाणे वा इतर कोणत्याही टेक्निकल इंडीकेटर्स वा स्ट्रॅटेजीनुसार आपण निफ्टी १ लॉट BUY केला आहे. निफ्टी खरेदी केल्यावर आपण स्टॉपलॉस तर लावलेला असेलच. तो २० पॉइन्ट खाली असेल वा EMA क्रॉसओवर वर आधारीत असेल किंवा  अन्य कशाही प्रकारचा असेल-ते काहीही असले तरी तो स्टॉपलॉस एकदा का हिट झाला कि (आपला खरेदीचा निर्णय चूकीचा होता आणि बाजाराचीच सरशी आहे ,हे मान्य करून) आपणही बाजाराची दिशा स्वीकारायची  आणि खरेदी केलेला लॉट विकून तेथेच आणखी १ लॉट विकायचा . म्हणजे आपला स्टॉपलॉस हिट होताच २ लॉट विकायचे. एका प्रकारे आपण बुलीश पक्षामधून बेअरीश पक्षात उडी मारायची- हेच 'सरशी तिकडे पारशी' हे  धोरण आणि ' स्टॉप ऍन्ड रिवर्स (SAR ) ' ट्रेडींग सिस्टीमचे ढोबळ स्वरूप !
ढोबळ म्हणायचे कारण कि या कल्पनेवर आधारीत एखादी बंदीस्त आणि परिपूर्ण सिस्टीम बनवताना स्टॉपलॉस नेमका कसा ठरवायचा  या महत्वाच्या मुद्द्या व्यतिरिक्त अन्य नियम बारकावे अभ्यासाने ठरवावे लागतात. EMA किती पिरीअडची वापरावी , अन्य इंडीकेटर्स वापरावे का, आणि ब्रोकरेजचा विचार करता कितीवेळा व किती प्रमाणात ट्रेड करावे, निफ्टी च्या बाबतीत जे नियम लागू होतील ते बॅंकनिफ्टीच्या वा स्टॉक्स च्या बाबतीत लागू होतीलच असे नाही, अशा अनेक मुद्द्यांचा विचार करून  जगभरचे ट्रेडर्स ही सिस्टीम निरनिराळ्या स्वरूपात राबवतात.
या SAR ट्रेडींगचे काही फायदे आणि तोटे खालीलप्रमाणे -
फायदे -
१) ज्यांना स्टॉपलॉस लावायला आवडत नाही त्यांना ही सिस्टीम उपयोगी आहे.
२) बाजार कसाही असो, आपण कायम ट्रेड पोझिशनमध्ये असतो.
३) कायम ट्रेडमध्ये असल्याने अचानक होणा-या बाजाराच्या मोठ्या उसळीचा पूर्ण फायदा मिळू शकतो.
४) पिवोट वा अन्य टेक्निकल लेवल्स बघाव्या लागत नाहीत.-सोपी सिस्टीम.
५) ट्रेन्डींग मार्केट च्या बाबतीत अधिक यशस्वी मात्र रेंजबाऊंड मार्केटमध्येही संधी आहे. 
तोटे -
१) बाजार खूपच नॅरो रेन्जमध्ये राहीला तर उदा. निफ्टी २० पोइण्टमध्येच फिरत राहीला तर सिस्टमचा उपयोग होत नाही.
२) नॅरो रेन्जच्या दिवशी सतत बदलणा-या पोझिशनमुळे वाढत जाणारे ब्रोकरेज.
(वरील तोटे हे अन्य उपायांनी कमी करता येतात)
अधिक स्पष्टीकरणासाठी  येथे आपण (फक्त इन्ट्राडे साठी) एक सोपी म्हणजे कमीतकमी इंडीकेटर्स असणारी सिस्टीम बनवूया.

गूगल फायनान्स वर निफ्टीचा ' इन्ट्राडे ' चार्ट उघडा.

टेक्निकल्स मध्ये 'EMA 50 (2m) सिलेक्ट करा.-याचा अर्थ दर दोन मिनिटांनी घेतल्या जाणा-या गेल्या ५० रिडींगची म्हणजेच एकूण १०० मिनिटांसाठीची ही  EMA असेल. (EMA विषयी अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.)
तांबड्या रंगाची ही EMA - यावरच आपला स्टॉपलॉस  आधारित आहे आणि  त्यानुसार पोझिशन रिवर्स करायची आहे.
मार्केट ओपन झाल्यावर कमीतकमी पाऊण तास (दहा वाजेपर्यंत) पोझिशन घेवू नये)
दिवसाच्या सुरुवातीला निफ्टी हा EMA पासून सुमारे दोन्ही बाजूला ७-८ पोइन्ट (नॅरो रेन्ज) मध्येच फिरत राहीला तर कुठलीच पोझिशन न घेता वाट बघावी.
दहा वाजता जर निफ्टी (spot) हा 50 EMA च्या कमीतकमी ७-८ पॉइन्ट वर असेल व त्याचवेळी EMA हीसुद्धा  चढती दिशा दाखवत असेल तर निफ्टी(वा मिनिनिफ्टी) मद्ये १ लॉट खरेदी (लॉन्ग पोझिशन) करावा. ( निफ्टी हा 50 EMA च्या खाली ७-८ पॉइन्ट असेल व EMA सुद्धा उतरती असेल तर १ लॉट शॉर्ट करावा)
जर फायदा वाढत गेला तर १५ पोइन्ट फायद्यानंतर कधीही आपल्या सोयीने प्रॉफिट बूक करावा. अधिक वेळ न थांबणे श्रेयस्कर.  एकावेळी दोन लॉट खरेदी करून १ लॉट विकून दुस-यासाठी अधिक प्रॉफिटची वाट बघता येइल -मात्र पोझिशन रिवर्स करतानाही दोन ऐवजी ४ लॉट विकावे लागतील-तेव्हा  हे आपण आपल्या कुवतीनुसार ठरवायचे आहे. (सुरुवातीला तरी असे करणे टाळावे- मिनिनिफ्टीचा १ लॉट उत्तम)
खरेदी केल्यावर जर निफ्टीने दिशा बदलली आणि  EMA ला छेदून तो खाली  आला आणि शिवाय  EMA ची दिशाही बदलून ती उतरती झाली तर लगेच पोझिशन रिवर्स करावी म्हणजे दोन लॉट विकावे. म्हणजेच पहिला खरेदी केलेला लॉट स्क्वेअर-अप होवून प्रत्यक्षात एक लॉट शोर्ट पोझिशन राहील.  (सुरुवातीला निफ्टी शॉर्ट केला असेल तर या ऊलट करावे)
एकदा प्रॉफिट मिळाल्यावर डे ट्रेडरने त्यावर समाधान मानून त्या दिवशी Excess Trading टाळावे.
दुपारी १.३० पर्यंत पोझिशन घेण्यायोग्य स्थिती आली नाही तर त्या दिवशी ट्रेड करू नये. दुपारी २.३० नंतर नवी पोझिशन घेवू नये तसेच त्यानंतर अधिक फायद्याच्या अपेक्षेने ट्रेडमध्ये रहाणे टाळावे. 
 २-३ वेळेला पोझिशन रिवर्स होवूनही फायदा झाला नाही-म्हणजेच निफ्टी नॅरो रेन्जमध्ये राहीला तर त्या दिवशीचे ट्रेड थांबवावे.
निफ्टीऐवजी मिनिनिफ्टी ट्रेड केल्याने  ब्रोकरेज नियंत्रणात राहते.( अर्थात फायदा व तोटाही त्याप्रमाणात कमी होतो.)
ही 'SAR सिस्टीम' गेल्या काही दिवसांच्या निरीक्षणावर आधारित आहे, मात्र एक नमुना म्हणूनच याकडे बघा, वाटलेच तर काही बदल, सुधारणा करून पेपर ट्रेडींग करायला हरकत नाहीच.
Don't follow me blindly!  :-)  उलट काही त्रुटी,सुचना शंका असतील तर अवश्य कॉमेन्ट्स द्या. आणि हो FB वर share वा Like करायला विसरू नका !